Alzheimer - jak zapobiegać, rozpoznać i jak wspierać seniora?

Alzheimer to jedna z najczęstszych dolegliwości dotykających osoby po 65. roku życia. Jej konsekwencją są trudności z pamięcią, myśleniem, a także z wysławianiem się. W tym wpisie podpowiadamy, jak jej zapobiegać oraz jak opiekować się seniorem dotkniętym tą przypadłością.

Choroba Alzheimera – co to takiego?

 

Na początek kilka ważnych informacji o samej chorobie. Trzeba bowiem pamiętać, że jej przyczyny i powstawanie nie zostały jeszcze do końca poznane. Badania sugerują, że Alzheimer może być uwarunkowany genetycznie, jednak jako czynniki zwiększające ryzyko jej pojawienia się lekarze wymieniają:

• wiek – Alzheimer dotyka osoby po 65. roku życia,
• płeć – najczęściej chorują na nią kobiety,
• cukrzycę,
• nadciśnienie tętnicze – co ciekawe, jego obniżenie redukuje ryzyko pojawienia się Alzheimera,
• niskie wykształcenie,
• predyspozycje wynikające z historii tej choroby w rodzinie.

 

Jak więc widać, Alzheimer może mieć swoje źródło w genach, ale także w innych chorobach (cukrzyca). Znaczenie ma także poziom wykształcenia – wynika to prawdopodobnie z faktu, że osoby, które dłużej się uczą, ćwiczą swój umysł, uodparniając go na zmiany zwyrodnieniowe.

Alzheimer to bowiem zwyrodnienie układu nerwowego, którego konsekwencją jest zanikanie kory mózgowej, prowadzące do ogólnego otępienia. Chorzy mają problemy z pamięcią, z logicznym myśleniem, a z czasem również z mową. Objawy te powodują, że codzienne funkcjonowanie chorego jest niezwykle trudne.

Jak rozpoznać chorobę Alzheimera?

 

Przy diagnozowaniu choroby Alzheimera niezwykle ważne jest obserwowanie seniora. Zaburzenia pamięci postępują bowiem stopniowo. Towarzyszy im obniżenie aktywności psychicznej, a także zaburzenia w orientacji czasowo-przestrzennej. Jako opiekunka osoby starszej masz największe możliwości wczesnego zareagowania na niepokojące objawy.

Które zachowania seniora powinny podnieść czujność?

• Wielokrotne dopytywanie o godzinę lub dzień.
• Trudności w zapamiętaniu nowych informacji, rozkojarzenie.
• Tracenie orientacji w dobrze znanym otoczeniu – na ulicy, w parku, w domu.
• Trudności w rozpoznawaniu osób z otoczenia – sąsiadów, znajomych, członków rodziny.
• Apatia i niechęć do wykonywania jakichkolwiek czynności.
• Przygnębienie, spadek energii.
• Częste zmiany nastroju.
• Bezsenność.

 

Wszystkie te symptomy warto konsultować z lekarzem, a wszelkie wątpliwości natychmiast przekazywać bliskim seniora.

Jak zapobiegać Alzheimerowi u seniora?

 

Jako opiekunka osób starszych możesz podjąć działania, które pozwolą seniorowi odsunąć tę chorobę w czasie lub zapobiec jej rozwinięciu się. Jak to robić? Do codziennej rutyny należy włączyć zajęcia, które pomogą:

• ćwiczyć pamięć,
• rozwijać sprawność ruchową.

 

Do tej pierwszej grupy zajęć należą więc wszelkie gry, wymagające zapamiętywania, np. gry karciane, puzzle albo trudniejsze sudoku, które doskonale opóźnia procesy starzenia mózgu. Nauka języka obcego również przynosi dobre rezultaty. Jeśli senior, którym się opiekujesz, nie radzi sobie z takimi aktywnościami, świetnym sposobem na ćwiczenie pamięci jest przeglądanie albumów ze zdjęciami i rozmawianie o osobach, które się na nich znajdują, przywoływanie wspomnień. Dobrze sprawdzą się także proste łamigłówki, a także udział w codziennych czynnościach, jak gotowanie, prace ogrodowe, lekkie sprzątanie.

Druga grupa to wszelka aktywność podejmowana w domu i na świeżym powietrzu. W zależności od możliwości seniora mogą to być spacery czy Nordic Walking. Dla osób starszych, które dużo leżą, ważna jest rehabilitacja – spytaj lekarza jakie ćwiczenia senior może wykonywać w domu i poświęcajcie czas na usprawnianie ciała. Bardziej sprawnych seniorów warto namawiać do podjęcia aktywności w grupie, na przykład do udziału w zajęciach jogi lub gimnastyki.

Niezwykle ważnym elementem, który wpływa zarówno na umysł jak i na samopoczucie oraz zdrowie, jest utrzymanie więzi towarzyskich. Zachęcaj podopiecznego do odwiedzania lub zapraszania bliskich, a jeśli masz możliwość – włącz go do kulturalnego życia w jego okolicy. Nawiązywanie i utrzymywanie relacji z innymi pomoże mu rozwijać umiejętności socjalizowania się i z pewnością wpłynie na dobry nastrój.

Jak wspierać seniora chorego na Alzheimera?

 

Niestety Alzheimer ma złe rokowania, a jego wyleczenie nie jest możliwe. W dodatku objawy związane z tą chorobą stopniowo nasilają się. Dlatego opiekując się osobą z tą chorobą, możesz jedynie ułatwić jej codzienne funkcjonowanie.

Najważniejsza w opiece nad seniorem zmagającym się z zanikami pamięci i związaną z tym irytacją jest empatia. Trudności w nazywaniu przedmiotów, poczucie zagubienia, nieumiejętność wyartykułowania własnych potrzeb powoduje dużą frustrację i chęć wycofania się z życia społecznego. Uzbrój się więc w cierpliwość i ze zrozumieniem podchodź do zachowań, które tę frustrację zdradzają.

O czym jeszcze należy pamiętać?

• Rozmawiając z seniorem mów powoli i patrz mu prosto w oczy upewniając się, że słucha.
• Mów prostym językiem i używaj jasnych komunikatów.
• Nawiązuj kontakt fizyczny – trzymaj seniora za rękę, zwracaj jego uwagę dotykając ramienia.
• Pomagaj seniorowi w ubieraniu się i rozbieraniu, pomóż dopasować ubiór do pogody.
• Namów bliskich seniora na wprowadzenie udogodnień, np. na zmianę butów sznurowanych na rzepy, ubrań z guzikami na te z zamkiem błyskawicznym, usunięcie z mieszkania dywanów, plątaniny kabli i innych drobnych przedmiotów, które mogą doprowadzić do potknięcia, zabezpieczenie kantów i urządzeń elektrycznych.
• Twórz harmonogram dnia, zadbaj o to, by codzienne czynności były powtarzalne.
• Postaw w widocznym miejscu zegar i kalendarz – skreślaj w nim dni, które minęły, by ułatwić seniorowi orientację w czasie.
• Upewnij się, że senior ma zawsze przy sobie karteczkę ze swoim imieniem i nazwiskiem, a także adresem zamieszkania oraz numerem telefonu do opiekuna.
• Zadbaj o to, by przedmioty codziennego użytku były zawsze w tym samym miejscu.
• Schowaj wszelkie przedmioty, którymi podopieczny może zrobić sobie krzywdę: środki chemiczne, zapałki, leki.
• Umieść także poza jego zasięgiem klucze i ważne dokumenty.
• Zaklej dziurki od klucza we wszystkich pomieszczeniach w mieszkaniu tak, by chory nie mógł się zamknąć od wewnątrz.