Dieta seniora - jak poprawnie przygotowywać posiłki dla osoby starszej?

Zapotrzebowanie seniora na składniki odżywcze jest inne niż u osób młodszych. Przyczyną są zmiany w fizjologii samego organizmu, a także stan zdrowia. Podpowiadamy jak przygotowywać posiłki osoby starszej, by zapewnić jej dobre samopoczucie i lepsze zdrowie. Pamiętaj – nie uwzględniamy tutaj przypadków, kiedy choroba wymusza stosowanie specjalistycznej diety. W takich sytuacjach stosuj zalecenia od lekarza.

Specyficzne potrzeby seniora

By zrozumieć potrzeby dietetyczne osób starszych, trzeba najpierw zrozumieć, z czym osoby starsze borykają się na co dzień. Są to zarówno zmiany fizyczne jak i psychiczne, o których zdrowi, młodzi ludzie nie zawsze zdają sobie sprawę. Należą do nich:

Zmniejszona ilość wydzielanej śliny i soków trawiennych. Powoduje to, że praca układu pokarmowego jest mniej efektywna, a trawienie pokarmu trudniejsze.

Zwolnienie perystaltyki jelit. Co to oznacza? Że kosmki jelitowe mają trudność z „wyciąganiem” z pokarmu składników odżywczych. Witaminy i minerały są więc gorzej przyswajane.

Zaburzenia zmysłu smaku i powonienia. Brak apetytu u seniora niekoniecznie wynika z choroby czy z wieku. Przyczyną może być wrażenie, że potrawy mają mdły smak.

Braki w uzębieniu. Prawidłowe rozdrabnianie jedzenia w ustach jest warunkiem ich właściwego trawienia. Braki w uzębieniu utrudniają żucie, a do tego sama czynność staje się uciążliwa, niekiedy bolesna. Dlatego seniorzy często rezygnują z produktów, które są wartościowe na rzecz tych lekkich, ubogich w składniki odżywcze.

Posiłek przestaje być przyjemnością. Wszystkie te elementy powodują, że starsze osoby nie cieszą się posiłkami i przestają przywiązywać do nich wagę. Jedzenie stanowi jedynie sposób na zaspokojenie głodu, a trzeba pamiętać, że z wiekiem łaknienie słabnie.

Trudności w poruszaniu się. Starsze osoby, mieszkające samotnie, rzadko robią zakupy ze względu na wysiłek jaki kosztuje wybranie się do sklepu. Zamiast świeżych produktów wybierają więc te o dłuższej dacie przydatności – puszki, konserwy, mrożonki dominują w ich diecie.

Siła przyzwyczajenia. Pamiętaj też, że duże znaczenie mają przyzwyczajenia, które osoby starsze pielęgnowały przez 70-80 lat swojego życia. Chociaż świadomość odnośnie diety jest dzisiaj znacznie wyższa, seniorzy niekoniecznie śledzą nowinki i nie wiedzą, że tłuste sosy czy duża ilość mięsa w codziennej diecie szkodzą.

Niższe zapotrzebowanie kaloryczne, ale więcej wartości odżywczych

Osoby starsze nie pracują i mają ograniczoną ilość zadań wykonywanych w ciągu dnia. Oznacza to, że ich zapotrzebowanie na energię jest niższe niż u pracującej osoby dorosłej. Z drugiej strony organizm seniora musi radzić sobie z chorobami, a jego odporność powinna pozostawać na wysokim poziomie, by skutecznie zapobiegać schorzeniom typowym dla starszego wieku. Idealna dieta seniora powinna więc pokrywać jego zapotrzebowanie na witaminy i minerały, nie obciążać żołądka i zapewniać dobre samopoczucie. Jak to osiągnąć?

Lekkie, różnorodne posiłki

Pierwsza zasada to lekkostrawne posiłki przygotowane ze świeżych składników. Chude mięso, ryby, kasze, ciemne pieczywo i duża ilość warzyw – to podstawa jadłospisu seniora. Zadbaj także o różnorodność potraw. Pamiętaj, że mięso powinno lądować na talerzu 2 razy w tygodniu. W pozostałe dni przyrządzaj ryby albo dania bezmięsne z roślinami strączkowymi, które zastąpią białko.

Ważna witamina D i wapno

Ponieważ osoby starsze rzadko przebywają na słońcu, ich organizm nie produkuje witaminy D w odpowiednich ilościach. Ten składnik odżywczy jest jednocześnie niezwykle ważny. Dlatego przyrządzając ryby sięgaj również po te tłuste, jak śledź czy makrela, które są bogate w witaminę D. Nienasycone kwasy tłuszczowe zawarte w rybach zwiększają poziom dobrego cholesterolu, a także zapobiegają chorobom serca i zmniejszają krzepliwość krwi.

W parze z witaminą D powinno iść wapno, które również wzmacnia kości. Kefir, jogurt naturalny czy maślanka to ważne składniki diety i lepsza alternatywa dla mleka, które może powodować wzdęcia i bóle brzucha.

Ostrożnie z przyprawami

W diecie każdej osoby dorosłej, a szczególnie w diecie seniora najlepiej zrezygnować z gotowych mieszanek przypraw. Zamiast tego stosuj jak najwięcej świeżych ziół, które są bardziej lekkostrawne. Ogranicz też ilość soli – jej wysokie dawki są szkodliwe dla zdrowia. Pamiętaj, że świeże warzywa doskonale wzbogacają smak potraw i często dodawanie przypraw nie jest nawet potrzebne.

Duże ilości wody

Picie przynajmniej dwóch litrów wody to podstawa każdej diety. Senior może sięgać po nią niechętnie, dlatego musisz go zachęcać do nawadniania organizmu. Możesz dodawać do niej mięty lub przygotowywać świeże soki warzywne, jeżeli sama woda jest dla podopiecznego zbyt mdła. Unikaj słodzenia wody.

Dieta seniora – rady dla opiekunów

Ze względu na bardzo specyficzne potrzeby żywieniowe osób starszych, oprócz starannie przygotowywanych dań pamiętaj również o tym, by:

• planować około pięciu mniejszych posiłków dziennie zamiast trzech dużych,
• zadbać o ich ładny, apetyczny wygląd i smak,
• stworzyć przyjazną atmosferę podczas jedzenia.